„Wiadomości Filmowe”
1 sierpnia 1935 roku, nr 15

„Kino i Rewja dla Wszystkich” 1935, nr 12
Wobec zbliżającej się premiery wielkiego filmu polskiego Dzień wielkiej przygody podajemy porę szczegółów, które zapewne zainteresują wszystkich miłośników filmu.
Szeroki oddźwięk wzbudziło zaproszenie wytwórców filmu na III Wielka Wystawę w Wenecji[1]. Cała prasa w obszernych artykułach omawia to doniosłe dla filmu polskiego wydarzenie. Miniony tygodnik „Kino” pisze w artykule pt. Film polski wyświetlany będzie w Wenecji – nasze wezwanie odniosło skutek w sposób następujący: „na festiwalu weneckim będzie wyświetlany film Dzień wielkiej przygody. W tej chwili Dzień wielkiej przygody jest chyba jedynym filmem godnym reprezentować nasz kraj za granicą. Upoważnia nas do tego zarówno wysokie ideowe nastawienie scenariusza pióra F. Goetla[2], jak i artystyczne wykonanie (reżyseria J. Lejtesa[3])”.
W podobny sposób wypowiadają się i inne pisma.
***
Odtwórca jednej z głównych ról Kazimierz Junosza-Stępowski, który parę miesięcy temu święcił swój jubileusz w teatrze, obchodzić będzie w filmie Dzień wielkiej przygody 35-lecie[9] gry aktorskiej dla filmu polskiego. Tym bardziej godnym podkreślenia jest to, że filmem w którym ten swój „silver jubilee” Stępowski święcić będzie jest Dzień wielkiej przygody. Świadczy to wybitnie o wartości filmu.
***
Twórcy filmu Dzień wielkiej przygody stworzyli najlepsze dotąd filmy polskie. Ferdynand Goetel jest twórco scenariuszy do takich filmów jak Z dnia na dzień, Pod Twoją obronę, 10 z Pawiaka, Ułani, ułani. Wacław Sieroszewski[8] który był kierownikiem literacko-artystycznym filmu, był twórcą scenariusza No Sybir. Reżyser Józef Lejtes realizator filmu Młody las, nosi zasłużenie miano jednego z najlepszych realizatorów polskich. Operator S. Steinwurzel[4] jest jednym z naszych najlepszych operatorów filmowych.
Także i strona muzyczna stoi na wyżynie, gdyż muzykę ułożyli: R. Palester[5] i M. Neuteich[6].
***

„Jlustracja Polska” 1935, nr 31
Niezwykłą rewelacją w filmie będzie udział dwóch nowych postaci dotąd nieznanych szerokiemu ogółowi. Będą to: Helena Roj-Rytardowa, kierowniczka teatru regionalnego w Zakopanem, i Jędrzej Kustjan Fronczysty, góral z Chochołowa. Bywalcy Zakopanego znają piękną postać p. Rytardowej. Gra ona jedyną rolę kobiecą w filmie.
W filmie Dzień wielkiej przygody akcja, środowisko, partnerzy składający się wyłącznie z „płci brzydkiej” stanowią dla jedynej przedstawicielki rodu kobiecego niezwykle atrakcyjne tło. Drugi talent to Jędrzej Fronczysty, odkrył go Ferdynand Goetel, który poszukiwał aktora do roli kłusownika w filmie. Niezwykłe warunki zewnętrzne, wspaniała męska uroda, bardzo fonogeniczny głos, czynią z niego urodzonego aktora. Oczekujemy zatem tych dwóch debiutów z wielkim zainteresowaniem.
***
Niezwykle ciekawe problemy zostały poruszone w filmie Dzień wielkiej przygody. Konflikt między sumieniem a prawem, walka między prawem życia a prawem pisanym wśród młodego pokolenia, zwycięstwo głosu serca. Wszystkie te momenty przewijają się w barwny sposób w ciągu akcji filmu, akcji dynamicznej trzymającej widza w ciągłym napięciu.
***
Niezwykle barwnie przedstawiono w filmie walkę Straży Granicznej z bandami przemytniczymi na pograniczu polsko-czeskim. Spryt i odwaga przemytników nie cofających się przed zabójstwem, dla osiągnięcia zbrodniczego celu, nieustająca walka Straży Granicznej, dysponującej nowoczesnymi środkami, pościg motocyklowy wśród śniegów, wszystkie te momenty pokazane są w filmie w niezwykle ciekawy sposób.
***

„Kino i Rewja dla Wszystkich” 1935, nr 11
Miłośnicy zjazdów narciarskich zobaczą w tym filmie niespotykane dotąd w polskich filmach ewolucje narciarskie, zjazdy ze szczytów, przypominające do złudzenia cudowne momenty z filmów górskich jak Białe piekło, których bohaterem był Trenker oraz niezwykle emocjonujący skijöring[7] za motocyklami.
***
Świetnie zgrana trójkę stanowią: Stępowski, Halicz i Łapiński, odtwarzający przemytników w filmie. Stworzyli oni świetne trzy charakterystyczne postacie, pełne grozy i humoru (Łapiński).
***
Franciszek Brodniewicz, as filmu polskiego, gra również jedną z głównych ról w filmie. Franciszek Brodniewicz jest jednym z najbardziej popularnych aktorów w chwili obecnej. Cieszy się on wielkim powodzeniem specjalnie wśród „płci pięknej”. Zwolenniczki Brodniewicza będą miały możność podziwiania tego znakomitego aktora, w filmie Dzień wielkiej przygody, w którym kreuje bardzo ciekawą, i dającą pole do popisu, rolę.
[1] Film Dzień wielkiej przygody podczas III festiwalu filmowego w Wenecji w 1935 roku otrzymał nagrodę w kategorii „za najlepszy temat aktualny”.
[2] Ferdynand Goetel (1890–1960) – polski prozaik, dramatopisarz, publicysta, scenarzysta i działacz polityczny.
[3] Józef Lejtes (1901–1983) – reżyser i scenarzysta filmowy pochodzenia żydowskiego, jeden z najbardziej wpływowych twórców polskiego kina okresu przedwojennego.
[4] Seweryn Steinwurzel (1898–1983) – operator filmowy żydowskiego pochodzenia. Jeden z najwybitniejszych operatorów okresu kina międzywojennego w Polsce.
[5] Roman Palester (1907–1989) – polski kompozytor, od 1947 przebywający i tworzący na emigracji.
[6] Marian Neuteich (1890–1943) – kompozytor, dyrygent i wiolonczelista żydowskiego pochodzenia.
[7] Skijöring, rzadziej skikjoring – rodzaj sportu zimowego polegającego na wyścigu na śniegu narciarzy (maszerów) ciągniętych przez zwierzęta (zazwyczaj pojedynczego konia, ale także np. przez psi zaprzęg) albo pojazd (motocykl, skuter śnieżny itp.).
[8] Wacław Kajetan Sieroszewski herbu Nabram, ps. Wacław Sirko (1858–1945) – polski działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, pisarz, tworzący na pograniczu czterech epok: pozytywizmu, Młodej Polski, dwudziestolecia międzywojennego oraz współczesności, zesłaniec na Syberię, podróżnik, badacz, etnograf Syberii i działacz niepodległościowy, poseł III kadencji i senator IV kadencji w II RP.
[9] Albo coś się nie zgadza, albo czegoś jeszcze nie wiemy. Kazimierz Junosza-Stępowski zagrał w pierwszym polskim filmie fabularnym Powrót birbanata w 1902 roku.
Zdjęcie wprowadzające: fotos z filmu Dzień wielkiej przygody, pierwszy po lewej: Saturnin Żórawski. Fot. Leonard Zajączkowski. Źródło: Fototeka FINA.