Michał Pieńkowski
2 marca 2025 roku
Niedawno Internet obiegła wiadomość, że naukowcy z Massachusetts pracują nad przywróceniem do życia wymarłego gatunku: tygrysa tasmańskiego.
Tygrys tasmański wbrew nazwie nie był tygrysem. Był torbaczem, z wyglądu podobnym raczej do kojota czy psa dingo, ale w tylnej części grzbietu miał sierść w poprzeczne czarne pasy – pewnie stąd skojarzenie z tygrysem. Nazywany był także wilkiem workowatym lub wilkoworem tasmańskim.
Był to drapieżnik zamieszkujący Tasmanię – wyspę znajdująca się na południu kontynentu australijskiego. W XIX wieku kolonizatorzy europejscy, uznali go za szkodnika zagrażającego ich hodowlom. W efekcie populacja tygrysa tasmańskiego została całkowicie wytępiona. Nieliczne osobniki żyły w ogrodach zoologicznych, m.in. w Londynie, Berlinie, Nowym Jorku czy Waszyngtonie. Ostatni tygrys tasmański zdechł we wrześniu 1936 roku w zoo w Hobart na Tasmanii. Przez dziesięciolecia mówiło się, że był to samiec o imieniu Benjamin, jednak prawda była inna. Ostatni osobnik był samicą. Ponieważ jednak została upolowania nielegalnie i nielegalnie sprzedana ogrodowi zoologicznemu, sprawa została „zamieciona pod dywan”. Po śmierci ciało zostało przekazane do tasmańskiego muzeum, ale ponieważ pochodziło z nielegalnego źródła, nie mogło zostać oficjalnie skatalogowane. Historia ta została ujawniona dopiero pod koniec 2022 roku.
Ale jaki to ma związek z przedwojennym kinem?
Tygrys tasmański to prawdopodobnie pierwszy w historii, a z pewnością najbardziej znany wymarły gatunek, który został uwieczniony na taśmie filmowej. Zachowało się kilka krótkich zapisów z ogrodu zoologicznego w Hobart z lat 1911–1935.
Oto ostatni film, na którym widać żywego tygrysa tasmańskiego. Jest to fragment reportażu Tasmania, the Wonderland nakręconego w 1935 roku:
Film ten przez dziesięciolecia pozostawał nieznany. Został odkryty przez archiwistów z National Film and Sound Archive of Australia i zaprezentowany dopiero w 2020 roku.
Z kolei najlepiej zachowanym filmem z tygrysem tasmańskim jest 80-sekundowy film z 1933 roku. W zbiorach National Film and Sound Archive of Australia zachował się jego oryginalny negatyw. Materiał został zeskanowany w 4K, odrestaurowany cyfrowo i pokolorowany w oparciu i zachowane wypchane osobniki oraz skóry tygrysów tasmańskich.
Zdjęcie wprowadzające: zdjęcie tygrysa tasmańskiego z filmu należącego do zbiorów National Film and Sound Archive of Australia.
