Mirela Tomczyk
14 stycznia 2025 roku
O chorobie pani Anny dowiedziałam z końcem 2023 roku. Nawrót nowotworu był groźny, ale już raz go pokonała, więc dlaczego nie tym razem?
Ale problemy zaczęły narastać od samego początku. Brak odpowiedniej diagnozy, niezliczone wizyty u lekarzy, leczenie, które nie przynosiło spodziewanych skutków. Ale pani Anna nie poddawała się, była wciąż aktywna. Uczestniczyła w ważnych dla niej wydarzeniach.
Ostatni raz rozmawiałam z nią 9 grudnia 2024 roku, potem wysyłałam jej jedynie serduszka, aby wiedziała, że o niej pamiętam. Była już słaba, mówiła, że zbiera siły przez cały dzień, aby z kimś porozmawiać, że to pewnie już nasza ostatnia rozmowa… Mówiła mi, że jej pokolenie wyrosło w przeświadczeniu, że „przedwojenny kabaret był byle jaki”. Że cieszy się, że to się zmieniło, że tak wiele osób interesuje się tym wspaniałym okresem polskiej kultury.
Ostatni raz poszła na spotkanie 12 listopada 2024 roku w Muzeum Niepodległości, które zostało zorganizowane z okazji specjalnego pokazu filmu Mateusza Kolduna Była sobie piosenka. Pani Anna wypowiadała się w nim na temat armii gen. Andersa i jego szlaku bojowego.
Mówiła mi, że to był jej „ostatni wybryk towarzyski” i cieszyła się, że spotkała wtedy Michała Pieńkowskiego.
Bardzo czekała na książkę biograficzną, w której opowiedziała historię swojego ojca. Niestety, nie było dane jej zobaczyć ostatniej historii przelanej na papier. Książka wyjdzie lada dzień. Cieszyła się z drugiego wydania w marcu 2025 roku książki Modlińska 257 wraz z tekstem piosenki, którą napisała.
To była długa rozmowa, pełna wzruszeń i smutku. Ciężko się słuchało ostatnich słów kobiety, która tak bardzo zaważyła na moim życiu. Była jedną z tych nielicznych osób, które w młodości chciałam poznać i po cichu marzyłam, że kiedyś to się stanie. Znałam jej książki, w których zaskakiwała mnie wiedzą i erudycją. Gdy wreszcie ją spotkałam osobiście, w prywatnej sytuacji, nie mogłam być bardziej szczęśliwa. Ta znajomość, a może i nawet przyjaźń, utrzymała się przez wiele lat.
Była to relacją Mistrz – uczeń. Jej ogromna wiedza, dociekliwość i znajomość zagadnień były onieśmielające. Gdy o coś ją pytałam, zawsze udzielała mi obszernej odpowiedzi. Często też słyszałam: “To nie tak, pani Mirelo” i padało wyjaśnienie. Jej rzetelność była przysłowiowa. Nie myliła się nigdy, no chyba, że myliły się dokumenty, które opracowywała.
Zainteresowała się kabaretem przedwojennym, ponieważ wydawał jej się najbardziej zaniedbanym tematem. To tej części przedwojennej kultury poświęciła większość swoich książek. Jej badania i poszukiwania doprowadziły ją do Fryderyka Járosy’ego, który był jej pasją i miłością. Poświęciła mu wiele ze swojego życia.
Nie ukrywam, zazdrościłam jej tych wszystkich spotkań z przedwojennymi artystami, m.in z Lidią Wysocką, Stefanią Górską, Marią Malicką, Stefanią Grodzieńską, Tadeuszem Wittlinem, Gwidonem Boruckim, a także z Mariną Kratochwill (córką Fryderyka Járosy’ego). Tych wszystkich dokumentów, które widziała, dotykała i swobodnie czytała. Lubiłam, jak o tym opowiadała.
Jej ostatnim życzeniem było, aby odejść z tego świata po 6 stycznia, aby nie stało się to w grudniowe święta. Prosiła, aby przypomnieć wywiad z nią, którego udzieliła Annie Lisieckiej w audycji Zapiski ze współczesności, bo był dla niej ważny.
Anna Mieszkowska zmarła 13 stycznia 2025 roku.
Było, minęło… a jest jeszcze tyle spraw, o których pani Anna nie zdążyła napisać, wyjaśnić, odkryć. Na szczęście pozostawiła po sobie książki, artykuły i wywiady, które będą inspirować następne pokolenia młodych fanów przedwojennej kabaretowej i filmowej kultury. Ale ja mogę będę mogła opowiadać, że się znałyśmy i lubiłyśmy. I będę tęsknić…
Zdjęcie wprowadzające: od lewej: Marta Małysz, Mirela Tomczyk, Ewa Wojciechowska, Anna Mieszkowska, Michał Pieńkowski (arch. Mireli Tomczyk). Promocja książki Anny Mieszkowskiej Hanka Ordonówna. Miłość jej wszystko wybaczy w Café Radio 23 marca 2019 roku.
