Olga Gaertner
16 maja 2016 roku
Podczas, kiedy w Polsce mieliśmy pisarza, który otwarcie krytykował wszelkie ułomności arystokracji, tak w Stanach Zjednoczonych powstawały już filmy o takiej tematyce, będące adaptacją książek Franka Norrisa (1870–1902).
Tadeusz Dołęga-Mostowicz demaskował obłudę wyższych sfer, natomiast Norris pisał wprost o brutalnych mechanizmach, jakimi rządziła się amerykańska oligarchia przemysłowa.
Temat ten, na początku lat 20-tych XX wieku postanowił wykorzystać Erich von Stroheim (właśc. Erich Oswald Stroheim), austriacki emigrant, który do USA przybył w 1909 roku.
Odważny reżyser bez korzeni anglosaskich, dotknął amerykańskich bolączek społecznych, adaptując powieść Norrisa pt. McTeague. A Story of San Francisco z 1899 roku. Na kanwie tej książki oparł swój film fabularny pt. Chciwość, trwający przeszło 140 minut, a i tak monumentalne dzieło zostało skrócone.
Pierwotnie fabuła ciągnęła się przez ponad 5 godzin! Jednak wytwórnia odmówiła wydania filmu w takiej postaci. Po konflikcie Stroheima z producentami, obraz dokończył inny reżyser, który dość oschle podszedł do całości nie znając wcześniej historii, którą przyszło mu uzupełnić.
Akcja filmu rozgrywa się w małym miasteczku górniczym w USA. Jednym z pracowników kopalni jest młody McTeague (Gibson Gowland). Niepokorny chłopak, za namową wędrownego dentysty, rzuca pracę, zostaje jego asystentem i rozpoczyna praktykę dentystyczną. Jedną z jego pacjentek jest Trina (ZaSu Pitts). Oboje zakochują się w sobie. Dziewczyna dla tej miłości poświęca narzeczeński związek z Marcusem (Jean Hersholt) – przyjacielem McTeague’a.
Wkrótce Trina wygrywa na loterii 5000 dolarów. Niedoszły narzeczony dziewczyny wpada we wściekłość. Wyzwalają się w nim najgorsze instynkty. Zazdrość w połączeniu z chciwością potęgują w mężczyźnie chęć zemsty.
Sama Trina także zmienia się pod wpływem wygranej. Po poślubieniu McTeague’a, kobieta staje się coraz bardziej skąpa, a mężowi często okazuje niechęć. McTeague w dodatku, musi zakończyć swą pracę dentystyczną, ponieważ nowe przepisy zabraniają prowadzenia tejże bez ukończonych studiów. Mężczyzna nie posiada wykształcenia kierunkowego. Na ślad nieuczciwego praktyka, naprowadza władze Marcus. Bezrobotny McTeague musi przejść na utrzymanie żony, która w wyniku skąpstwa rozpoczyna głodówkę, do której zmusza także męża.
Ich małżeństwo przechodzi największy kryzys, wskutek czego McTeague zabija żonę i okrada dom z kosztowności.
Po odkryciu zbrodni, Marcus podąża w ślad za doczesnym rywalem. Oczekuje nagrody za schwytanie mordercy. Już autor powieści rozprawił się ze wszystkimi postaciami, a dramatyzm potęguje filmowa scena finałowa na odludnej pustyni.
Stroheim nie autoryzował wypożyczonej producentom kopii. Stwierdził, że „kiedy zobaczył jak cenzorzy okaleczyli jego film, stracił wiarę w swoje ideały i marzenia oraz sens tworzenia filmów zgodnych z oryginałem”.
Zaraz po premierze filmu, ogłoszono go porażką i dopiero w latach 50. XX wieku, zaczęto doceniać produkcję. Wszystkich szpul z oryginalną taśmą do tej pory nie odnaleziono.
Film Chciwość, pomimo wszystko jednak, znajduje się w gronie 100 najważniejszych filmów na świecie.