Miasto skazanych, 2 lata w warszawskim getcie to książka, w której po raz pierwszy opublikowane zostają wspomnienia z czasów Holokaustu wybitnego satyryka, poety, dramaturga, scenarzysty filmowego i autora wielu popularnych piosenek – Jerzego Jurandota. Artysta zamknięty w getcie warszawskim jesienią 1940 roku, przetrwał w nim do Wielkiej Akcji 1942 roku.
W sierpniu, dzięki pomocy przyjaciół i siostry, udało mu się wraz z żoną Stefanią Grodzieńską przedostać na tak zwaną aryjską stronę. Ukrywali się w podwarszawskich Gołąbkach u rodziny Zofii i Gabriela Kijkowskich przy ulicy Wiejskiej 7. Tam powstały wspomnienia Jurandota oraz zbiór wierszy Stefanii Grodzienskiej Dzieci getta. Teksty w obawie przed okupantem schowano w szklanym słoju i zakopano w ogrodzie.
17 marca 1943 roku do willi wkroczyło gestapo. Jurandotowie cudem ocaleli, Gabriel Kijkowski został zastrzelony przed własnym domem. Nazajutrz zamordowano na Pawiaku Helenę Ostrowską z córką, uciekinierki z getta ukrywające się także u państwa Kijkowskich. Po wojnie słój z tekstami odkopano.
Wspomnienia Jurandota stanowią podstawę obecnej publikacji wraz z powstałymi na ich kanwie siedmioma opowiadaniami, sztuką napisaną w getcie i przechowaną w zbiorach w Archiwum Ringelbluma pod tytułem Miłość szuka mieszkania i esejami z lat 70-tych pod tytułem Humor w opasce oraz powstałą wówczas notą Od Autora. Do prezentowanego tomu włączono wiersze Stefanii Grodzieńskiej ukryte wraz ze wspomnieniami Jurandota.
30 lat temu teksty Jerzego Jurandota podarowała Agnieszce Arnold żona autora – Stefania Grodzieńska z zakazem publikacji za jej życia.
Agnieszka Arnold jest autorką koncepcji i opracowania tekstów oraz współautorką – z Pawłem Szapiro – ich opracowania krytycznego.
Dzieło Jerzego Jurandota ma wartość bezcenną. Przenikliwy zmysł obserwacji wytrawnego satyryka, połączony z empatią wrażliwego pisarza pozwoliły stworzyć wstrząsające świadectwo nieludzkich czasów, gdzie skazani na Zagładę ujawnili istotę człowieczeństwa – wzajemną pomoc, solidarność, potrzebę miłości i bliskości, a więc to, co stanowi trzon oporu społecznego.
MUZEUM HISTORII ŻYDÓW POLSKICH
ISBN: 978-83-9283-809-8
Data wydania: 2014
Format: 180 mm x 260 mm
Liczba stron: 480
Oprawa: twarda
[materiały prasowe]