Hattie McDaniel: „Mam szczerą nadzieję, że zawsze będę dumą dla ludzi mojej rasy”

Olga Gaertner
6 czerwca 2020 roku

Stare Kino
Hattie McDaniel (1941)
domena publiczna

Hattie McDaniel, czyli niezapomniana Mammy z Przeminęło z wiatrem (1939) jest pierwszą Afroamerykanką w historii kina, która otrzymała Oscara. Jest też pierwszą ciemnoskórą aktorką nominowaną do tej prestiżowej nagrody.

Hattie nie ukrywała, że jest bardzo związana emocjonalnie ze swoją postacią, ponieważ jej babcia była niewolnicą i pracowała w XIX w. na plantacji bawełny.

Przeminęło z wiatrem to nie tylko historia burzliwej miłości pięknej Scarlett O’Hary (Vivien Leigh) i Rhetta Butlera (Clark Gable), ale przede wszystkim opowieść o Stanach Zjednoczonych w przeddzień wojny secesyjnej, w jej trakcie oraz zaraz po niej. To przede wszystkim historia afroamerykańskich niewolników, którzy pracowali na plantacjach w południowych stanach i służyli białym właścicielom w ich domach.

Pomimo, że czas w jakim osadzona jest fabuła zarówno powieści jak i stworzonego na jej podstawie filmu, to druga połowa XIX wieku, sytuacja Afroamerykanów również w dniu premiery filmu była bardzo niestabilna. Codziennie mierzyli się oni z wykluczeniem i przemocą. Nie chroniły przed nimi nawet wrota Fabryki Snów. Hollywood w latach 30. XX wieku było równie okrutne dla czarnoskórych aktorów jak cały otaczający ich świat.

Stare Kino
Hattie McDaniel (1948)
domena publiczna

Hattie McDaniel była pionierką w kwestii wprowadzania czarnoskórych artystów do świata kulturowego Ameryki Północnej. Przed swoją przygodą z filmem, jako pierwsza ciemnoskóra piosenkarka wystąpiła w radiu. W ciągu całej swojej kariery McDaniel pojawiła się w ponad 300 filmach, ale jej nazwisko rzadko pojawiało się w napisach końcowych.

Grała głównie służące albo pokojówki. Wcielała się w te role co najmniej 74 razy w ciągu swojego życia. O swoich ograniczonych opcjach mówiła: „Wolałabym grać pokojówkę i zarabiać 700 dolarów tygodniowo niż rzeczywiście być pokojówką i zarabiać 7 dolarów w tym samym czasie”. Również z tego względu narażała się na ostracyzm ze strony społeczności afroamerykańskiej. Jednak jej usposobienie i stosunek do ludzi zaskarbiał sobie życzliwość największych nawet gwiazd, z którymi pracowała.

To właśnie Clark Gable – jako faworyt do roli Rhetta Butlera, postawił twórcom Przeminęło z wiatrem warunek, że Hattie ma zagrać rolę Mammy.

Samo kręcenie filmu było ciężką pracą dla wszystkich członków produkcji. Wówczas każdy był skupiony na tym, aby swoje zadanie wykonać jak najlepiej. Efekt przeszedł najśmielsze oczekiwania i ekranizacja powieści Margaret Mitchell stała się melodramatem wszech czasów, pozostającym najchętniej oglądanym do dzisiaj filmem. Główni aktorzy stali się gwiazdami światowej sławy… jednak dotyczyło to głównie obsady „niekolorowej”.

W piątek 15 grudnia 1939 roku w Loew’s Grand Theatre na Peachtree Street w Atlancie, w stanie Georgia, odbyła sie premiera Przeminęło z wiatrem. Niestety, wszyscy czarnoskórzy filmowcy, którzy uczestniczyli w realizacji filmu, nie zostali zaproszeni uroczystą na premierę.

Producent David O. Selznick, starał się ze wszystkich sił, aby zaprosić Hattie McDaniel na uroczystość, ale studio MGM nie zalecało mu wchodzenia w konflikt z prawem z tego powodu, albowiem w stanie Georgia obowiązywały wówczas przepisy segregacji rasowej. W myśl tych regulacji Hattie McDaniel musiałaby zakwaterować sie w hotelu przeznaczonym wyłącznie dla czarnoskórych, a obok białych nie mogłaby nawet usiąść.

Hattie Mcdaniel, Olivia DeHavilland i Vivien Leigh
kadr z filmu Przeminęło z wiatrem
domena publiczna

W tym momencie głos zabrał Clark Gable i głośno powiedział, że jeśli Hattie nie będzie mogła uczestniczyć w premierze, on również się nie pojawi. Byłby to ogromny skandal, o którym rozpisywałaby się amerykańska prasa, co dla wytwórni stanowiłoby ogromny wizerunkowy problem. Hattie doskonale zdawała sobie z tego sprawę i dlatego też przekonała przyjaciela, aby pomimo wszystko uczestniczył w premierze Przeminęło z wiatrem.

McDaniel natomiast wzięła udział w premierze filmu w Hollywood, która odbyła się 28 grudnia 1939 roku.

W 1940 roku Akademia Filmowa nagrodziła drugoplanową rolę Mammy Oscarem. 44-letnia wówczas aktorka odebrała statuetkę w klubie Cocoanut Grove w Los Angeles. W przejmującej przemowie Hattie dziękowała zarówno członkom Akademii jak i filmowcom:

 

Akademio, członkowie przemysłu filmowego oraz czcigodni goście, to jedna z najszczęśliwszych chwil w moim życiu i chciałabym podziękować każdemu z was, kto wziął mnie pod uwagę jako kandydatkę do tej nagrody. Wobec waszej szczodrości, czuję ogromną pokorę. Będę traktowała to [statuetkę – przyp. red] jako latarnię dla wszystkiego co będę mogła robić w przyszłości. Mam szczerą nadzieję, że zawsze będę dumą dla ludzi mojej rasy i twórców branży filmowej. Moje serce jest zbyt pełne, by powiedzieć wam, co teraz czuję i pozwolę sobie powiedzieć: dziękuję i niech Bóg was błogosławi.

 

 

Życzliwa przemowa i wzruszone oczy Hattie skrywały zażenowanie faktem, że na sali nie mogła usiąść przy stole z Clarkiem Gable, Vivien Leigh i Olivią DeHavilland – zawodowo partnerami filmowymi, prywatnie serdecznymi przyjaciółmi – wszyscy byli biali, a ona miała ciemną skórę… ktoś zdecydował, że nie jest godna siedzieć obok nich…

W 1952 roku McDaniel zmarła na raka piersi. Wiedząc, że jej stan zdrowia pogarsza się, zażyczyła sobie pochówku na słynnym cmentarzu Hollywood Forever. Zarząd cmentarza jednak odmówił jej przyjęcia i została pochowana na Angelus-Rosedale Cemetery.

W 1999 roku na cmentarzu Hollywood Forever postawiono pomnik, upamiętniający aktorkę.

Gdy w 2010 roku Mo’Nique odbierała Oscara za występ w Hej, skarbie, rozpoczęła swoją mowę od podziękowań dla Akademii, po czym wspomniała o Hattie McDaniel: „To dzięki wszystkim jej cierpieniom. Ja już nie musiałam tego przechodzić”. Mo’Nique ubrana była w niebieską sukienkę, a we włosach miała gardenię, podobnie jak McDaniel na ceremonii oscarowej w 1940 roku.


Zdjęcie przewodnie: Vivien Leigh i Hattie McDaniel, scena z filmu Przeminęło z wiatrem. Domena publiczna.

 

Like
3
0 0 votes
Article Rating
Subscribe
Powiadom o
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments