Junosza-Stępowski Kazimierz

W latach 1890-92 uczęszczał do Gimnazjum św. Anny w Krakowie. Naukę kontynuował w Gimnazjum oo. Jezuitów w Chyrowie (1892-95) i rosyjskim gimnazjum państwowym w Kamieńcu Podolskim. Świadectwa szkolne z tego okresu wystawione są na nazwisko Stepnowski.
Początkowo planował poświęcić się karierze operowej (dysponował pięknym basem). Jako aktor zadebiutował na deskach Teatru Polskiego w Poznaniu. Tu przyjął pseudonim sceniczny Junosza. Od 1900 studiował aktorstwo u. W. Rapackiego i W. Szymanowskiego w Klasie Dramatycznej WTM. W latach 1901-02 występował w Łodzi. Do 1906 dużo podróżował, przede wszystkim po Rosji i Ukrainie (Podole), gdzie podpatrywał zachowania ludzi. Te obserwacje już wkrótce miał wykorzystać w swej grze aktorskiej. Od 1907 do 1909 występował w Teatrze Polskim w Poznaniu. Później krótko grał w Berlinie. Tu nawiązał kontakt z aktorem A. Bassermanem, który wywarł duży wpływ na dobór jego ról i warsztat. Od 1909 do 1911 grał u Aleksandra Zelwerowicza w Łodzi, stając się wkrótce jednym z czołowych aktorów teatru polskiego. W 1912 grał w Teatrze Słowackiego w Krakowie. W tym samym roku przeniósł się do Warszawy, gdzie grał w WTR (m.in. T. Polski, T. Rozmaitości, T. Narodowy). Był aktorem, dla którego gra była najwyższą wartością. Posiadając znakomite warunki zewnętrzne, charakterystyczny głos, wyczuwalny dystans i chłód emocjonalny, grywał najczęściej ludzi silnych, dyrektorów, wyższych oficerów, władców lub tyranów. Dobrze czuł się także w repertuarze lekkim. Był mistrzem charakteryzacji. Próbował zająć się także reżyserią. Po śmierci pierwszej żony na krótko wstąpił do kawalerii Legionów Polskich. Po powrocie na scenę do 1939 gościnnie wystąpił niemal we wszystkich większych miastach Polski.
Z kinematografią związał się już w 1902, występując w „powrocie birbanta”, jednym z pierwszych polskich filmów. Mimo wysokiej pozycji, jaką osiągnął w polskiej kinematografii, często krytykował krajowy przemysł filmowy za nieudolność scenarzystów i reżyserów, za brak profesjonalnej organizacji na planie i odpowiednich funduszy. W 1921 pragnął się nawet przenieść na stałe do filmu niemieckiego, ale ze względu na panujący w branży filmowej kryzys, pertraktacje nie doszły do skutku. Jak sam twierdził, w filmie grał wyłącznie ze względów finansowych. Był najlepiej opłacanym przedwojennym aktorem polskim. Do 1939 wystąpił w 57 filmach polskich (w tym 22 niemych), tworząc w nich wiele wybitnych kreacji. Był niezwykle sugestywny w grze aktorskiej. Doskonale czuł specyfikę gry przed kamerą filmową. Do dziś uznawany jest za najwybitniejszego i najwszechstronniejszego aktora przedwojennego kina polskiego.
Prywatnie znany był z dobrego gustu, elegancji, zamiłowania do sztuki (m.in. kolekcjonowanie obrazów) i wystawnego życia, także towarzyskiego. Wg innych źródeł unikał kontaktów ze środowiskiem, był człowiekiem zamkniętym w sobie i skrytym. Doskonale władał językiem rosyjskim i niemieckim. Był germanofilem.
Jego postawa podczas okupacji hitlerowskiej do dziś nie jest całkowicie wyjaśniona i nadal wzbudza wiele kontrowersji. Po wybuchu wojny, która zastała go na występach w Wilnie, powrócił do Warszawy. Był krytycznie nastawiony do kampanii wrześniowej, m.in. oskarżał Polaków o doprowadzenie do wybuchu wojny. Początkowo pracował jako barman w kawiarniach „Fregata” i „Złota kaczka”. Przez pewien czas prowadził także własny lokal „Znachor”. Wynajmował pokój niemieckiemu naczelnikowi stacji Warszawa Gł. w randze pułkownika, często goszcząc go przy własnym stole. Równocześnie mimo grożących represji kategorycznie odmówił udziału w antypolskim filmie propagandowym Heimkehr. Od VIII 1940 grał w jawnych teatrach polskich (T. Komedia, Złoty Ul) pod zarządem niemieckim.
Zmarł tragicznie na skutek postrzelenia we własnym mieszkaniu przy ul. Poznańskiej 38 podczas próby likwidacji przez polskie podziemie (AK) Jagi Juno, jego żony morfinistki, prawdopodobnie konfidentki gestapo, która od rodzin aresztowanych wyłudzała pieniądze, obiecując w zamian zwolnienie z więzienia lub obozu. Zasłaniając ją własnym ciałem, śmiertelnie postrzelony zmarł po kilku godzinach w lecznicy „Omega”.
W XI 1946 wskutek listu (opubl. w „Życiu Warszawy” z 16 XI 1946), podpisanego przez anonimową kobietę „w imieniu grona pracownic fabryki w Kaliszu”, atakującego wyświetlanie filmów z Junoszą-Stepowskim, Sąd Weryfikacyjny ZASP przystąpił do pośmiertnej weryfikacji aktora. Ponownie sprawą zajął się SPATiF w 1954. W obu sprawach nie zajęto jednoznacznego stanowiska i nigdy nie ogłoszono werdyktu.

Filmografia

1902 POWRÓT BIRBANTA (birbant)
1902 PRZYGODA DOROŻKARZA (pasażer)
1916 OCHRANA WARSZAWSKA I JEJ TAJEMNICE (naczelnik ochrany Prozierow) 
1916 STUDENCI (Jan Paszkowski)
1917 CARAT I JEGO SŁUGI (Jerzy, syn Dymitra, książę Garin)
1917 JEGO OSTATNI CZYN (włamywacz)
1917 KOBIETA (hrabia Łaski)
1917 POKÓJ NR 13
1917 TAJEMNICA ALEI UJAZDOWSKICH 
1918 MĘŻCZYZNA (adwokat Jan Borowski)
1918 SEZONOWA MIŁOŚĆ (aktor Darski)
1918 ZŁOTE BAGNO (baron Oskar Rosset)
1919 KRYSTA (malarz Łucki)
1920 BOHATERSTWO POLSKIEGO SKAUTA (porucznik Janicki)
1920 CÓRKA PANI X (lord Nootword)
1920 POWRÓT (publicysta Jerzy Łaski)
1921 CUD NAD WISŁĄ (agent bolszewicki)
1922 STRZAŁ (2 role: przemysłowiec Jan Czarski; Ryszard Czarski, syn Jana)
1922 TAJEMNICA PRZYSTANKU TRAMWAJOWEGO (hrabia Roman Opolski)
1927 MARTWY WĘZEŁ (detektyw)
1927 UŚMIECH LOSU (Jan Kozłowski)
1927 ZIEMIA OBIECANA (Karol Borowiecki)
1928 DIE HÖLLE DER JUNGFRAUEN (wiadomość niepewna; informację o roli podaje Roman Włodek w biogramie Stępowskiego opublikowanym w 43. tomie „Polskiego Słownika Biograficznego”)
1930 TAJEMNICA LEKARZA (Ryszard Parson)
1930 WIATR OD MORZA (Fryderyk von Arffberg)
1931 UWIEDZIONA (prokurator Rawicz)
1933 DZIEJE GRZECHU (Płaza-Spławski)
1934 CÓRKA GENERAŁA PANKRATOWA (generał Pankratow)
1934 MŁODY LAS (Polikarp Pakotin, inspektor szkolny) 
1934 PRZEBUDZENIE Obsada aktorska
1935 DZIEŃ WIELKIEJ PRZYGODY (przemytnik)
1935 KOCHAJ TYLKO MNIE (dyrektor Żarski) 
1936 ADA! TO NIE WYPADA! (hrabia Orzelski) 
1936 BOHATEROWIE SYBIRU (oficer gwardii carskiej)
1936 PAN TWARDOWSKI (diabeł)
1936 RÓŻA (naczelnik urzędu śledczego)
1936 TAJEMNICA PANNY BRINX (Karol Ulbert, szef biura detektywów)
1936 TRĘDOWATA (książę Maciej Michorowski) 
1936 WIERNA RZEKA (Olbromski)
1937 DZIEWCZĘTA Z NOWOLIPEK (Antoni Mossakowski, stolarz) 
1937 ORDYNAT MICHOROWSKI (hrabia Maciej Michorowski)
1937 PŁOMIENNE SERCA (pułkownik Stępiński)
1937 TY, CO W OSTREJ ŚWIECISZ BRAMIE… (baron, szef szajki)
1937 ZNACHOR (profesor Rafał Wilczur) 
1938 DRUGA MŁODOŚĆ (Ludwik, mąż Ireny)
1938 FLORIAN (Melchior Wereszczyński)
1938 KOBIETY NAD PRZEPAŚCIĄ (zegarmistrz Wolak vel dyrektor Marczyk, szef szajki handlarzy żywym towarem)
1938 MOI RODZICE ROZWODZĄ SIĘ (Józef Nałęcz, mąż Ady)
1938 OSTATNIA BRYGADA (Kulcz, mąż Leny)
1938 PROFESOR WILCZUR (profesor Rafał Wilczur)
1938 RENA (prokurator Tomasz Garda)
1938 SYGNAŁY (Filip)
1938 WRZOS (Sanicki, prezes kancelarii adwokackiej, ojciec Andrzeja )
1938 ZA WINY NIEPOPEŁNIONE (Józef Holski) 
1939 BOGURODZICA; Obsada aktorska
1939 DOKTÓR MUREK (Fred Jazwicz)
1939 KŁAMSTWO KRYSTYNY (Maurycy Marlecki, ojciec Janka)
1939 U KRESU DROGI (Jan Turwid, profesor)