Dziesięciu z Pawiaka

dramat historyczny
Belgia, Dania, Egipt, Estonia, Hiszpania, Jugosławia, Łotwa, Palestyna, Syria, USA (Ten Condemned)
tak
1931
19 września 1931 roku
fabularny
Ryszard Ordyński
Ferdynand Goetel
Zbigniew Gniazdowski
Józef Galewski, Juliusz Żórawski
Feliks Rybicki, Władysław Dan
Zbigniew Gniazdowski
Konrad Narkiewicz
Ars
Mieczysław Krawicz
Tadeusz Stach
Blok-Muzafilm
Warszawa: m.in. Pawiak, Cytadela, Aleja Róż, park Łazienkowski, w pobliżu wiaduktu Pancera, mostu Kierbedzia i mostu Poniatowskiego oraz w wesołym miasteczku na Bielanach
Stanisław Szebego
Rok 1906, Warszawa. Z Pawiaka na Cytadelę przewożony jest skazaniec. Grupa rewolucjonistów pod wodzą adwokata Jana Dobrochowskiego (pseudonim Jur) próbuje go odbić. W wyniku zdrady Szymona akcja nie udaje się. Skazaniec zostaje powieszony. Przypadkowym świadkiem tej sceny jest Janusz Dunin, młody architekt. Poznaje młodszego brata skazańca i opiekującą się nim Hanię, która należy do grupy rewolucjonistów. Hania prosi Jura, by przyjął do organizacji Janusza.
Generał Maksimow, dowódca żandarmerii, dąży za wszelką cenę do zdemaskowania i pojmania Jura. Zadaniem ma się zająć pułkownik Zienkow.
Podczas wiecu przemawia delegat z Krakowa. Szymon daje znak żandarmom, by wkroczyli do akcji. Janusz rzuca się na zdrajcę i ostrzega uczestników przed niebezpieczeństwem. Akcja żandarmów nie udaje się. Hania i Janusz spotykają się na festynie na Bielanach. Wyznają sobie miłość. Szymon, przebrany i ucharakteryzowany, nadal inwigiluje rewolucjonistów. Janusz poznaje go na ulicy, próbuje strzelać. Szymon wzywa policję. Janusz, uciekając, chroni się w powozie Olgi Michajłowny, narzeczonej generała Maksimowa. Zaskoczona kobieta chce go wyrzucić. Janusz, by ocalić życie, namiętnie ją całuje. Olga zaprasza go do siebie. Kiedy w trakcie wizyty zjawia się nieoczekiwanie Maksimow, Janusz udaje lekarza, którego wezwała Olga.
W czasie pobytu w Warszawie Wielkiego Księcia Cyryla grupa Jura przygotowuje zamach na Maksimowa. Janusz umawia się z Hanią w Łazienkach. Nie może jednak dotrzeć na miejsce, bo usiłuje zmylić śledzącego go Szymona. W jednej z alejek spotyka jadącą konno Olgę.
Jur decyduje, że zamachu na generała dokona Janusz. Bombę zapakowaną jak pudełko czekoladek ma przechować Hania. Kiedy w jej mieszkaniu zjawiają się żandarmi, podopieczny Hani ukrywa bombę w swoim rzekomym „garbie”. W dniu zamachu Janusz dostaje bombę od Hani. Rzuca ją w kierunku jadącego powozu Maksimowa. Żandarmi aresztują dziewięciu rewolucjonistów. Janusz pozostaje na wolności. W swoim mieszkaniu zastaje Olgę. Nieoczekiwanie zjawia się Hania, która podejrzewa, że Janusz zdradził. Szymon, który ją śledził, aresztuje oboje. Trafiają na Pawiak do sąsiadujących ze sobą cel.
Olga prosi Zienkowa, by ocalił Janusza od śmierci. Pułkownik obiecuje jej to, pod warunkiem, że dowie się, kim jest Jur. Olga odwiedza Janusza w celi i nakłania go, by się ratował nawet za cenę zdrady. Hania słyszy ich rozmowę, z której wynika, że Janusz pozostał jej wierny. Wkrótce zostaje zwolniona z więzienia. Szymon nadal ją śledzi.
W czasie procesu, w którym Jan Dobrochowski jest obrońcą 10 rewolucjonistów, wszyscy zostają skazani na śmierć. Maksimow, ciężko ranny w zamachu, przygotowuje rozkaz o egzekucji. Hania odwiedza Janusza w więzieniu. Potem idzie do mieszkania, w którym Jur i kilku rewolucjonistów przygotowują się do akcji odbicia skazanych kolegów. Hania ostrzega ich, że jest śledzona. Rewolucjoniści, przebrani w rosyjskie mundury, aresztują Szymona i przekazują go policji. Pod wodzą Jura, udającego rotmistrza Oskara von Budberga, jadą na Pawiak. Na podstawie sfałszowanego dokumentu naczelnik wydaje im 10 więźniów.
W tym czasie Szymon zawiadamia Maksimowa o planach Polaków. Zienkow z oddziałem żandarmów przybywa na Pawiak za późno. Szymon, nieprzydatny już jako szpieg, zostaje wtrącony do więzienia. Janusz spotyka się z Hanią. Na mieście pojawiają się ulotki o zakończonej sukcesem akcji uwolnienia 10 więźniów z Pawiaka.
Ciekawostki
Scenariusz Dziesięciu z Pawiaka, napisany przez Ferdynanda Goetla, powstał na podstawie wspomnień pułkownika Jana Jura-Gorzechowskiego. Był on dowódcą grupy bojowników PPS-u, która w kwietniu 1906 roku uwolniła z więzienia na Pawiaku dziesięciu więźniów politycznych skazanych wyrokiem doraźnego sądu wojskowego na karę śmierci.
Obsada aktorska
Józef Węgrzyn – adwokat Jan Dobrochowski, „Jur”
Karolina Lubieńska – Hania, rewolucjonistka
Adam Brodzisz – Janusz Dunin, architekt
Zofia Batycka – Olga Michajłowna, narzeczona generała Maksimowa
Bogusław Samborski – Maksimow, generał żandarmerii
Franciszek Dominiak – Zienkow, pułkownik żandarmerii
Kazimierz Justian – Szymon, prowokator
Jan Szymański – Łysy, rewolucjonista
Ryszard Misiewicz – aptekarz
Artur Socha – delegat z Krakowa
Tadeusz Kański – rewolucjonista
Stefan Rogulski – brat Hani
Józef Maliszewski – skazaniec
Bronisława Nobisówna – pokojówka Olgi Michajłownej
Maria Korska – rewolucjonistka w bibliotece
Antoni Bednarczyk – zastępca naczelnika więzienia
Aleksander Bogusiński – adwokat
Roman Dereń – policjant w cyrkule
Józef Grodnicki – prokurator
Michał Halicz – rewolucjonista
Józef Karbowski – rewolucjonista
Jerzy Kobusz – rewolucjonista
Stanisław Łapiński – sędzia
Władysław Neubelt – prezes sądu
Henryk Rzętkowski – wachmistrz żandarmerii
Leon Recheński – oficer rosyjski
Ina Ney – uczestniczka festynu na Bielanach
Jerzy Ney – uczestnik festynu na Bielanach
Loda Niemirzanka – dziewczyna na festynie na Bielanach, tańcząca ze strażakiem
Eugeniusz Koszutski – strażak na festynie na Bielanach
Kazimierz Jarocki
Witold Kuncewicz
Jan Tomasik
Mieczysław Winkler
Józef Zejdowski
Gwido Rakowski
Błażej Płochocki
Chór Dana